Ondervoeding

Op 19 juni jl. verscheen het rapport "Ondervoeding in de zorg: behandeling loont", geschreven door Mark Nuijten, in opdracht van Eurocept Homecare, Kenniscentrum Ondervoeding, MediReva, Sorgente en de Vereniging van Nederlandse Fabrikanten van Kinder- en Dieetvoedingsmiddelen (VNFKD).  

Achtergrond 

Er wordt geschat dat tussen de 20 en 25% van de volwassen patiënten in het ziekenhuis, de zorginstellingen en de thuiszorg ondervoed zijn. Helaas krijgt lang niet iedereen de behandeling die nodig is om ondervoeding tegen te gaan, terwijl behandeling loont. In 2014 werd reeds een vergelijkbaar economisch onderzoek uitgevoerd om de maatschappelijke kosten van ondervoeding in Nederland in kaart te brengen. Toen werden de totale maatschappelijke kosten van ondervoeding ingeschat op € 1,8 miljard per jaar. Aangezien er in 10 jaar tijd veel veranderd is, werd een nieuwe analyse noodzakelijk geacht.  

Het huidig onderzoek stelde 2 doelstellingen:

1. Het bepalen van de kosten van onbehandelde ondervoeding in Nederland (uitgaande van de zorgkosten in 2023).

2. Het bepalen van de kosten en de baten van de behandeling van ondervoeding. Meer specifiek de dieetbehandeling met zo nodig gebruik van medische drinkvoeding in ziekenhuizen, zorginstellingen (intramuraal) en thuis (extramuraal, met of zonder thuiszorg) in 2023.

De belangrijkste resultaten kunnen als volgt worden samengevat:

• De directe medische kosten van onbehandelde ondervoeding worden geschat op € 3 miljard in het jaar waarin de ondervoeding optreedt. Dit is 3,4% van de totale jaarlijkse zorgkosten in Nederland in 2023!

• De totale kosten van onbehandelde ondervoeding in het jaar van optreden van de ondervoeding bedragen € 5,4 miljard. Hieronder vallen: niet-medische kosten, indirecte kosten aan arbeidsverzuim en de kosten door verlies aan QALYs (Quality Adjusted Life Years - d.w.z. de winst in de voor kwaliteit gecorrigeerde levensjaren).

• Wanneer iemand 5 jaar lang onbehandeld blijft voor ondervoeding kunnen deze kosten oplopen naar € 15,0 miljard.

• M.b.t. de kosten en baten kan het volgende worden samengevat: de kosten voor de behandeling van ondervoeding worden berekend op € 360 miljoen. De daaraan gelinkte baten van directe medische kosten door behandeling van ondervoeding worden berekend op € 583 miljoen. De behandeling van ondervoeding levert hierdoor een netto besparing van directe medische kosten op van € 223 miljoen (€ 583 miljoen - € 360 miljoen). Wanneer de overige kosten in het jaar van optreden van de ondervoeding hierbij op worden geteld loopt dit zelfs op naar een netto kostenbesparing van € 749 miljoen (denk hierbij aan besparingen op niet-medische kosten, lagere indirecte kosten aan arbeidsverzuim en lagere kosten door minder verlies aan QALYs). Als deze analyse verder wordt uitgebreid tot 5 jaar lopen de netto besparingen verder op naar € 5,2 miljard!

• Door de behandeling van ondervoeding leven mensen langer, deze extra levensjaren brengen echter wel kosten met zich mee. Om hier meer inzicht in te verkrijgen werd er ook gekeken naar de doelmatigheid van de behandeling van ondervoeding over een levenslange periode. Dit werd berekend door de netto extra kosten door de behandeling van ondervoeding, zonder de monetaire waarden van de QALYs, te delen door de winst in QALYs. Hierdoor krijg je uiteindelijk een waarde voor de kosten per QALY; voor de behandeling van ondervoeding werden deze berekend op € 15.552. In Nederland is men bereid om € 20.000 tot € 80.000 per QALY te besteden, afhankelijk van de ziektelast. Met een kost per QALY van € 15.552 kan de behandeling van ondervoeding als zeer doelmatig worden beschouwd.

In het kort:

• Elke geïnvesteerde euro die besteed wordt aan de behandeling van ondervoeding levert € 2,08 op (€ 749 miljoen /  €360 miljoen) in het jaar van het optreden van de ondervoeding.

• Wanneer deze analyse wordt uitgebreid over 5 jaar, levert elke geïnvesteerde euro € 14,44 op (€ 5,2 miljard / € 360 miljoen).

Concluderend kan dus gesteld worden dat de behandeling van ondervoeding op zowel korte als lange termijn kostenbesparend is.

Het volledige Nederlandstalige rapport kunt u hier zelf nalezen.

Wist u dat er ook gevalideerde screeningstools beschikbaar zijn om ondervoeding te checken bij ouderen? Het invullen van de volledige MNA duurt 10 tot 15 minuten, klik hier om de MNA te bekijken. 

Dit rapport werd mede mogelijk gemaakt dankzij de MNI GROW 6 van de "Medical Nutrition Industry" (MNI).